ژئوشیمی و پتروژنز سنگ های ریولیتی شرق تسوج، آذربایجان شرقی- شمال غرب ایران

چکیده ریولیت های مورد مطالعه از نظر تقسیمات جغرافیائی در استان آذربایجان شرقی، و در بلند ترین قله از رشته کوه های میشوداغ، در جنوب و جنوب غربی شهرستان مرند و شمال دریاچه ی ارومیه، قرار گرفته است. این منطقه بین طول های جغرافیائی َ30 و?45 تا َ 41 و ?45 شرقی و عرض های جغرافیائی َ 18 و ?38 تا َ24 و ?38 شمالی محدود شده است. این منطقه در تقسیم بندی زون های زمین ساختی ایران، جزء زون البرز غربی- آذربایجان محسوب می شود. با توجه به اینکه ریولیت های مورد مطالعه در داخل سازند کهر قرار دارند سن احتمالی پرکامبرین یا اندکی پس از آن را می توان به آن نسبت داد. کانی های تشکیل دهنده ی ریولیت ها شامل: کوارتز، فلدسپارپتاسیم و به صورت جزئی پلاژیوکلاز است. از بافت های غالب در این سنگ ها می توان به بافت های تمام بلورین و یا نیمه بلورین، پورفیریک با زمینه ی شیشه ای، میکرولیتی پورفیریک، پرتیتی و جریانی اشاره کرد. سری ماگمایی ریولیت ها شوشونیتی تا کالک آلکالن پتاسیم بالا تعیین شده است. از نظر شاخص اشباع از آلومین ریولیت ها در محدوده ی پرآلومینوس واقع می شوند و طبق شاخص آلکالی آهک در محدوده ی منیزیم دار قرار می گیرند و خصوصیات ریولیت های) a-type زیرگروه 1(a را نشان می دهند. بررسی نمودارهای ree، نشانگر غنی شدگی lree ها نسبت به mreeها و hree ها در آنها است که احتمال تشکیل این سنگ ها از یک منشأ غنی شده را نشان می دهد. ضمن اینکه آلایش پوسته ای یا فرایند تفریق بلوری نیز می تواند در این غنی شدگی موثر باشد. بررسی نمودارهای عنکبوتی ریولیت های این منطقه، نشانگر دخالت یک منشأ پوسته ای در ژنز این سنگ ها است. مطالعات ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب بیانگر این مطلب است که سنگ های مورد مطالعه در محیط تکتونیکی قوس آتشفشانی و پس از کوهزایی تشکیل شده اند.